فاروق الشرع / وزیر خارجه سابق سوریه
مترجم: حسین جابری انصاری

هر‌بند توافق نیازمند یک توافق

دیپلماسی اسلو بی‌هدف نبود، اما هدف راه حل فراگیر را که ما در نشست‌های هماهنگی وزرای خارجه فلسطین و کشورهای همجوار (سوریه، لبنان، مصر و اردن) در پی آن بودیم، دنبال نمی‌کرد. هدف نخست اسرائیلی‌ها شکستن هماهنگی موجود میان طرف‌های یاد شده در بالا به هر شکل ممکن و سپس، منتفی کردن راه حل فراگیر سیاسی در همه جبهه‌ها، به‌عنوان یک امر واقع بود. آنها با توافق اسلو موفق شدند مهم‌ترین روند مذاکراتی یعنی فلسطین را از ما جدا کنند.
با اینکه نشست‌های هماهنگی ما، اسرائیل را از طریق مذاکرات ناچار به اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت نمی‌کرد، اما حداقل ارتباط ما عرب‌ها را با یکدیگر حفظ و میزان اختلاف میان کشورهای ما را کم و همزمان نیت‌های نامتمایل به صلح اسرائیل را برای دوست و دشمن آشکار می‌ساخت. توافقنامه پنهانی اسلو همه اینها را از میان برد، بی‌آنکه هیچ تضمینی درباره مسائل اصلی مرتبط با سرنوشت ملت فلسطین دریافت کند. رابین بلافاصله پس از امضای اسلو، برای جلوگیری از فروختن اوهام به افکار عمومی فلسطین از سوی جماعت اسلو، شتابان اعلام کرد «هیچ بحثی پیرامون قدس، شهرک‌ها و کشوری برای فلسطینی‌ها در گفت‌و‌گو‌های اسلو، انجام نشده است». گفته‌های او تلاش‌های مذاکره کنندگان عرب را برای ارائه تصویر غیر واقعی از توافق اسلو ناکام گذاشت، زیرا گفته‌های اسرائیلی‌ها - متأسفانه - از راستی بیشتری در مقایسه با اطمینان بخشی‌های برخی رهبران فلسطینی برخوردار بود.
هواپیمای عرفات در تاریخ ۵ سپتامبر ۱۹۹۳ در فرودگاه دمشق بر زمین نشست و عرفات به دیدار رئیس‌جمهوری اسد آمد تا او را در جریان متن توافقنامه صلح فلسطینی - اسرائیلی پیش از جشن اعلام آن قرار دهد. رئیس‌جمهوری بیش از یک بار توافقنامه را خواند و این کار از نیم ساعت بیشتر به درازا کشید، زیرا اسد برخی مواد آن را بیش از یک بار می‌خواند. همه حاضران در ملاقات، در سکوت و به انتظار بودند. عرفات کوشید تا برای رئیس‌جمهوری که غرق در خواندن توافقنامه بود، امیدها و آرزوهای خود از این توافق را تشریح کند که به‌نظر او منتهی به کشور مستقل فلسطینی دارای حاکمیت به‌پایتختی قدس می‌شد. اسد به عرفات پاسخ داد: «هر بند این توافقنامه نیازمند مذاکرات دوباره میان شما و اسرائیلی‌ها و توافقی جدید است».
بحث میان اسد و عرفات، شاخه شاخه شد و از چارچوب دیپلماتیک اما آکنده از اختلاف خود خارج نشد. سرزنش و نکوهشی در میان نبود. هنوز قرارداد‌های کمپ دیوید از بین نرفته و حتی اگر می‌خواستیم هم، پشت سر گذاشته نشده بود. اما چگونه در برابر چشمان ما از آن نسخه‌برداری شده بود، مایی که مصر را به‌خاطر رها کردن فلسطین با امضای قرارداد‌های کمپ دیوید، تحریم کرده بودیم.

سرگئی گوری‌یف
اقتصاددان ارشد بنیاد ترمیم و توسعه اروپا
مترجم: وصال روحانی
در لطیفه‌ای که روس‌ها طی دهه 1970 درباره کمونیست‌های حاکم بر مسکو بر سر زبان‌ها انداخته بودند، اعضای پولیت بورو (شورای مرکزی حزب کمونیست) استالین را از نو زنده می‌کنند و از وی می‌پرسند برای غلبه بر اوضاع بد اقتصادی و اجتماعی کشور چه باید انجام بدهند و او می‌گوید ابتدا همه کمونیست‌ها را به گلوله ببندید و سپس کرملین را به رنگ سبز درآورید. اعضای شگفت‌زده پولیت بورو می‌پرسند چرا سبز و استالین می‌گوید: من از قبل هم می‌دانستم که در مورد بخش اول خواسته من هیچ ابهامی ندارید!
اما اینک (اواسط پاییز 2021) کرملین نه تنها تغییر رنگ نداده، بلکه براساس مؤلفه کمونیست‌ها همچنان قرمزرنگ است ولی در عین حال از زبان رؤسای این کاخ و به واقع رهبران روسیه حرف‌های زیادی در مورد لزوم ایمن‌سازی محیط زیست شنیده می‌شود و لابد می‌دانید که سبز نشانه محیط زیست و لزوم حفاظت از محیط زیست در فرهنگ اکثر کشورها است. از همین رو ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری دیرپای روسیه در سمینار اخیر «انرژی و حیات» در شهر مسکو تصریح کرد که هدف این کشور باید پاکسازی شرایط اقلیمی روسیه تا سال 2060 باشد که برابر با زمان مقرر شده توسط چینی‌ها برای رسیدن به چنین حدنصابی است.
برای روس‌ها که معمولاً از چنین دغدغه‌هایی مبرا بودند، این یک تغییر رویکرد حیرت‌انگیز است و حتی در تفاهمنامه سال 2015 پاریس درخصوص تعدیل و ترمیم شرایط آب و هوایی دنیا، روس‌ها متعهد شده بودند که حجم گازهای گلخانه‌ای خود را 75 درصد کاهش دهند تا هوا در یک کره زمین «بشدت آلوده شده» قدری تلطیف شود. در ژوئن 2020 نیز روسیه در طرح 15 ساله برای اجرای برنامه‌های تأمین انرژی‌اش متذکر شد که نه تنها در حجم وعده داده شده خود برای تولید گاز و زغال‌سنگ تغییری نخواهد داد، بلکه از روند افزایش تولید نفت خود جلوگیری خواهد کرد. شاید هم یک دلیل تغییر گرایش‌های روسیه در این زمینه، تلاش برای جلب قلوب خارجی‌ها و خارج شدن از انزوایی اعمال شده از سوی غرب باشد که روس‌ها در اکثر اوقات در سلسله معادلات سیاسی و بین‌الملل متحمل آن شده‌اند.
باور پوتین این است که وقتی غربی‌ها ببینند روس‌ها با نگرانی‌های آنان همسو شده و مثل آنان غم شرایط تیره زیستی در کره خاکی را می‌خورند، آنها هم به نوبه خود به تعامل و همکاری بیشتری با روسیه در مورد مسائل مختلف خواهند پرداخت و دیگر به دولت مسکو به عنوان یک نهاد همیشه مخالف‌خوان و ضد اصول غربی نگاه نخواهند کرد. حقیقت امر هر چه باشد، به دستور همین دولت از اوایل تابستان امسال هفت کارگروه متفاوت و مفصل به ترمیم روش‌های مختلف پاکسازی بخش‌های متعدد روسیه مشغول شده و راه‌های پیشنهادی‌شان را هم به دولت مرکزی ارائه داده‌اند. قرار است روسیه یک برنامه انحصاری و امتحانی را برای جزیره ساخالین این کشور به اجرا بگذارد که هدف از آن، عاری‌سازی آب و هوای حاکم بر آن از هرگونه آلودگی‌های کربنی حداکثر تا تاریخ 2025 است که فقط سه سال و اندی تا آن فاصله داریم. شاید گفته شود که همه اینها تا این لحظه فقط در حد وعده‌های انجام نیافته است اما برای کشوری که تا همین چند سال پیش اصلاً زحمت ورود به چنین مقوله‌های درجه چندمی را - از منظر خویش- نمی‌داد، یک تغییر رویه بزرگ به حساب می‌آید. آینده را چه کسی دیده است. شاید سران کرملین سرانجام روزی این عمارت تاریخی را هم به رنگ سبز درآورند!
منبع: Project Syndicate

بنفشه غلامی/ نشست گروه 20 دیروز در حالی شروع شد که باوجود اصلی‌ترین محور آن که بر سرنوشت کل کره زمین تأثیرگذار است، یعنی تغییرات اقلیمی، حاشیه‌ها در آن پررنگ‌تر از اصل به نظر می‌رسید و رسانه‌ها بیش از آنکه منتظر نتیجه مذاکرات سران این گروه باشند، مترصد نتایج این دیدارها و نشست‌های دو نفره بودند که قرار بود دیشب انجام شوند.
به گزارش سایت شبکه خبری «ان بی سی»، مقامات عالیرتبه‌ای که در این نشست حضور دارند، از کشورهای آرژانتین، استرالیا، برزیل، کانادا، چین، فرانسه، آلمان، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، روسیه، عربستان، افریقای جنوبی، کره جنوبی، ترکیه و در کنار آنها اتحادیه اروپا می‌آیند که در مجموع 80 درصد تولید ناخالص داخلی جهان و 60 درصد جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند. اما حضور «بایدن» که این نخستین حضور او در گروه 20 است، بیش از دیگران مورد توجه قرار دارد.
بایدن در دوراهی مقابله با خرس و اژدها
«بایدن» در حالی به عنوان رئیس جمهوری کشوری که از بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای است، در نشست گروه 20 شرکت کرده که به نظر می‌رسد بیش از مسأله تغییرات جوی در پی آن است که اذهان حاضران در این نشست را متوجه آن سازد که امریکا دیگر به شعار نخست امریکای «دونالد ترامپ» عقیده‌ای ندارد و خواهان بازیابی روابط با دوستان و متحدان سابق خود است. وی همچنین در این سفر به مسأله تجارت جهانی و قوانین آن، رویارویی با چین و مسأله افغانستان توجه دارد. در بین این مسائل مسأله رویارویی با چین و نفوذ جهانی آن اولین و مهم‌ترین مسأله برای «بایدن» است. این در حالی است که شماری از رهبران اروپایی خواهان بازنگری امریکا در روابط خود با چین هستند. زیرا در شرایطی که به هر دو کشور نیاز دارند، نمی‌خواهند بین آنها مجبور به انتخاب یکی شوند و اگر «بایدن» منتظر چنین انتخابی باشد، در مذاکرات گروهی و دوجانبه می‌تواند با اختلاف نظرهای شدید روبه‌رو شود. ضمن آنکه اروپایی‌ها بیش از اینکه نگران اژدهای خوش آب و رنگ چین باشند، نگران نگاه‌های خرسی که بیخ گوش آنها در حال غرش است، هستند. اما مسأله این است که در توان امریکا نیست که همزمان در دو جبهه وارد عمل شده و هم با روسیه و هم با چین وارد چالش شود و قطعاً در نبرد همزمان با خرس و اژدها، این عقاب است که شکست خواهد خورد.
بوی خوش نفت و گاز
یکی دیگر از مسائلی که از دیروز ذهن بویژه مقامات عالیرتبه امریکا و اروپا را به خود مشغول داشته، مسأله بهای انرژی است. در ماه‌های اخیر بهای انرژی از جمله برق که خواه ناخواه متأثر از بهای نفت و گاز است، در اروپا و امریکا افزایش قابل توجهی داشته است. از همین رو بویژه به خاطر حضور عربستان در این نشست و همین طور روسیه که شریان گاز اروپا زیر پای آن است، مسأله بهای نفت و گاز از مسائل مهمی است که سران گروه 20 از دیروز مورد بررسی قرار داده‌اند.
صدای گوشخراش سرفه‌های کرونا
در حالی که شماری از کشورهای حاضر در گروه 20 در حال انبار کردن واکسن‌های کرونا و سودجویی‌های آتی آن هستند، سازمان بهداشت جهانی درباره وضعیت سلامت مردم جهان به اعضای این گروه هشدار داده است. از همین رو همه جهانیان امیدوارند در این نشست تصمیمی درست برای این وضعیت گرفته شده و کشورهای فقیر نیز از واکسن بهره مند شوند.

وزارت امور خارجه امریکا درصدد اعطای کمک مالی ۱۲ میلیون دلاری به نهادهایی است که برای اجرای تحریم‌های سازمان ملل علیه کره‌ شمالی و جلوگیری از گسترش تسلیحات توسط این کشور منزوی فعالیت می‌کنند. به‌ گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری یونهاپ، دفتر امنیت بین‌المللی - منع گسترش تسلیحات وزارت امور خارجه امریکا - در بیانیه‌ای خبرداده است، برای اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل درباره کره‌ شمالی، شناسایی و توقف فعالیت‌های فرار از تحریم این کشور را به‌طور ویژه تحت نظر دارد و به‌همین منظور با ارائه بودجه‌ای 12 میلیارد دلاری، به سازمان‌های داخلی و بین‌المللی کمک‌هایی  ارائه می‌کند تا مانع این امر شود. بنا بر این بیانیه انتظار می‌رود حدود ۳۰ سازمان از این کمک مالی بهره‌مند شوند، به طوری که هر کدام حداقل ۵۰ هزار دلار و حداکثر ۲۵۰ هزار دلار دریافت خواهد کرد. متقاضیان دریافت این کمک مالی تا پایان ماه ژانویه فرصت دارند تا درخواست خود را ثبت کنند.

زهره صفاری/ جنجال بازنشر اظهار نظر انتقادی وزیر اطلاعات لبنان درباره جنایت عربستان و شرکایش در جنگ یمن، خشم مقامات سعودی را چنان برانگیخت که با اعلام ممنوعیت واردات از لبنان، با دادن فرصتی 48 ساعته به سفیر این کشور، او را اخراج کردند. در پی این اقدام بحرین و کویت نیز با تبعیت از عربستان با احضار سفرایشان از بیروت، عذر سفیر لبنان را از کشور خود خواستند.
به گزارش شبکه خبری «الجزیره»، عربستان با انتشار بیانیه‌ای در خبرگزاری رسمی این کشور ضمن تأسف از تداوم روند ناکامی‌ها در تعامل با مقامات لبنان، اظهارات وزیر لبنانی را توهین‌آمیز خواند و اعلام کرد تبعات سنگینی در انتظار این کشور خواهد بود. ساعاتی پس از این بیانیه و اخراج سفیر لبنان از ریاض، وزیر خارجه بحرین نیز از دستور منامه درباره فرصت دو روزه به سفیر لبنان در این کشور پرده برداشت. کمتر از 24 ساعت بعد کویت نیز روندی مشابه را در حمایت از عربستان پیش گرفت. اما فیلم مصاحبه «جورج قرداحی»، وزیر اطلاعات لبنان که بیش از یک ماه قبل نبرد حوثی‌ها را دفاع از خود در برابر تجاوز ائتلاف سعودی خوانده و با بیهوده دانستن این جنگ طولانی، خواستار پایان آن  شده بود، آتش اختلافات پنهان دو کشور را برافروخته کرد تا سعودی‌ها با توهین آمیز خواندن آن، شمشیر دشمنی با لبنان را از رو ببندند.
این اقدام عربستان اما در اوج بحران اقتصادی و سیاسی لبنان، مقامات این کشور را نگران کرده است. «نجیب میقاتی»، نخست وزیر لبنان که پس از کشمکش‌های فراوان سکان دولت جدید را به دست گرفته است، در حالی که پیش‌تر در بیانیه مشترکی با رئیس جمهوری لبنان اظهارات «قرداحی» را موضع شخصی او اعلام کرده بود، با اعلام واکنش سخت سعودی‌ها ضمن ابراز تاسف از این تصمیمات گفت: «ما برادرانه از رهبران عرب می‌خواهیم پا به میدان بگذارند و برای حل این بحران گام بردارند.» «میقاتی» در شرایطی رهبران عرب را دعوت به میانجیگری کرده است که اوایل هفته جاری علاوه بر عربستان؛ امارات، کویت و بحرین با فراخواندن سفرایشان به مصاحبه «قرداحی» واکنش نشان دادند و شورای همکاری خلیج فارس که دو کشور قطر و عمان را نیز دربر می‌گیرد بیانیه اعتراضی در این باره صادر کردند. حتی برخی از رهبران حامی عربستان خواستار برکناری قرداحی از کابینه لبنان شدند. البته این نخستین باری نیست که اظهارات یک مقام لبنانی به قیمت برکناری او تمام می‌شود. به نوشته «بلومبرگ»، اوایل سال جاری «شربل وهبه»، وزیر خارجه لبنان نیز به دلیل اینکه دولت‌های عرب خلیج فارس را عامل پرورش گروه‌های تکفیری خوانده بود، متهم به توهین به عربستان شد و تحت فشار استعفا داد. در برهه فعلی نیز به نظر نمی‌رسد «قرداحی» سرنوشت متفاوت‌تری داشته باشد چراکه «میقاتی» بصراحت بر بهبود روابط با همسایگان ثروتمند عرب تأکید کرده است. موضعی که به باور ناظران از منظر دیپلماتیک، «قرداحی» را نیز که همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند، به سمت استعفا سوق می‌دهد.
کینه سعودی‌ها از حزب‌الله
به باور کارشناسان، سعودی‌ها ناخشنود از نفوذ حزب‌الله در دولت و حکومت لبنان، به دنبال روزنه‌ای برای فوران خشم خود از مقاومت بودند و بازنشر مصاحبه «قرداحی» که از حامیان حزب‌الله است، این زمینه را فراهم آورد. در این شرایط تقدیر حزب‌الله از اظهارات «قرداحی» و حمایت آنها از یمن، عربستان را برانگیخته‌تر کرده و وزیر خارجه عربستان که کشورش همسو با اسرائیل، حزب الله را  تروریست می‌خواند، این جنبش را به کنترل لبنان متهم کرد. تقابل عربستان با حزب الله از چند ماه قبل شکل جدی تری به خود گرفت و عربستان نخستین نشانه دشمنی علنی‌اش با این گروه را با تروریستی خواندن مؤسسه اقتصادی وابسته به حزب‌الله نشان داد و سپس این گروه را عامل ورود داروهای قاچاق به لبنان عنوان کرد. به نوشته «رویترز»، «سعد حریری»، نخست وزیر سابق لبنان نیز که روابط نزدیکی با ریاض دارد، در بیانیه ای نوشت: «ما لبنانی‌ها در جهنم زندگی می‌کنیم. سیاست‌های بی پروا و تهاجمی با نام حفاظت از تمامیت ارضی لبنان را به منزوی‌ترین دوران در تاریخ خود کشانده است. اما مسئولیت این وقایع بر دوش حزب‌الله و موضع خصمانه آنها نسبت به اعراب و دولت‌های حوزه خلیج فارس است.»
پیام یمن به جهان
در حالی که اتحادیه عرب شکاف میان لبنان و کشورهای حوزه خلیج فارس را که هرگونه تعامل عربستان و لبنان حتی در حوزه توریستی را نیز ممنوع کرده، نگران کننده دانسته است، به نوشته «آناتولی»، حوثی‌های یمن عربستان را به تحریمی بزرگ‌تر تهدید کردند. «محمد الحوثی» رهبر انصارالله در توئیتی نوشت: «اگر عربستان بخواهد در واکنش به اظهارات وزیر اطلاعات لبنان، محصولات این کشور را تحریم کند، حوثی‌ها اجازه ورود کالاهای عربستان از بندرهای یمن را نخواهند داد.» این در حالی است که به گزارش ایسنا به نقل از المسیره، «محمد عبدالسلام»، سخنگو و رئیس هیأت مذاکره کننده جنبش انصارالله نیز به مردم لبنان گفت: «کارهای رژیم عربستان شما را نترساند. پس از آنکه به لطف خدا سعودی‌ها شکست بخورند بدون دندان حمله می‌کنند.»

گلاب اند میل (کانادا)
دانشمندان مدت‌ها است درباره افزایش دمای زمین هشدار داده و تأکید کرده‌اند ادامه این وضعیت می‌تواند جهان را به نابودی بکشاند و اکنون در حالی که شرایط و تغییرات اقلیمی بدتر از هر زمانی به نظر می‌رسد، سران گروه 20 در نشست امسال خود در ایتالیا حاضر شده‌اند و همه نگاه‌ها به آنها است تا ببینند، آیا آنها این وضعیت را بهبود می‌بخشند.

ایندیپندنت  (بریتانیا)
سران گروه 20 در حالی نشست خود را برگزار کرده‌اند که نه فقط دانشمندان که سیاستمداران، فعالان محیط زیست و حتی مردم عادی پیامی روشن برای آنها دارند و آن این نیست که ما نیاز به گام‌های شما داریم تا مسأله تغییرات اقلیمی را همین امروز و نه فردا، پایان دهید. زیرا جهان نمی‌تواند بیش از این منتظر بماند.

جپن تایمز (ژاپن)
مردم ژاپن امروز یکشنبه در انتخابات پارلمانی شرکت می‌کنند. یکی از اصلی‌ترین مسائلی که تبدیل به کلید پیروزی کاندیداهای نمایندگی در پارلمان شده است، مسأله مبارزه با کووید 19 است که ژاپن همچنان درگیر با آن است و مردم از شرایط کنونی ناراضی هستند. دیپلماسی و امنیت نیز از دیگر فاکتورهای مهم انتخابات است.